જ્યારે આ આયખું ખૂટે…

જ્યારે આ આયખું ખૂટે…

(અંતીમ પર્વ/સંપાદક:રમેશ સંઘવી-મીડિયા પ્રકાશન , જુનાગઢ/પાના:155-156)

(આજે માનવી મર્યા પછી પોતાના દેહનાં તમામ નાના મોટા અવયવોનું જરૂરિયાતવાળી વ્યક્તિને દાન કરી, મર્યા પછી પણ જીવી જાય છે. સોળ વર્ષની જેન મોટર અકસ્માતમાં મરણ પામ્યા પછી તે અન્ય જીવો માટે જીવવાનું દ્વાર ખોલતી જાય છે તેની આ વાત છે.)

એપ્રિલ મહિનાની કોઈ ખુશનુમા ઢળતી બપોરે સાડા ચાર વાગ્યે હાર્પર દંપતી પર ફોન આવ્યો; અમે શિકાગો શહેરની હોસ્પિટલમાંથી બોલીએ છીએ. તમારી પુત્રી જેનને મોટર અકસ્માત થયો છે, જલદી આવો.

ચિંતાતુર દંપતી જ્યારે હોસ્પિટલ પહોંચ્યું ત્યારે જેન જીવતી ન હતી… ત્યારે માતા-પિતાને યાદ આવ્યું કે જેને પોતાની શાળામાં એક નિબંધ લખેલો, જેમાં પોતાના અવયવો પોતાના મરણ પછી અન્ય કોઈને કામમાં આવે તો કેવું સારું એવી ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. શું જેનને ભાવિના ભણકારા સંભળાયા હતા?

સોમવાર, બપોરે 4:30

જેનનું તબીબી શાસ્ત્રની દૃષ્ટિએ મૃત્યુ.

સોમવાર, સાંજે 5:10

ડેનવર શહેરની હોસ્પિટલમાં ઓરગન ટ્રાન્સપ્લાન્ટ વિભાગના ડૉક્ટર પૉલ ટેયલરનો સંદેશો. ટેયલરે ફોન પરથી જેન વિશેની સઘળી જરૂરી માહિતીઓ નોંધી લીધી. પછી તેમણે ડૉ.સ્ટાર અને ડૉ.હાલ બંને ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન વિભાગના તેજ્સ્વી અગ્રણી સર્જનો પર સંદેશા મોકલ્યા.

સોમવાર, સાંજે 5:15

ડૉ.સ્ટાર દોડતા ટ્ર્રાન્સપ્લાન્ટ વિભાગમાં ગયા અને મદદનીશોને કહ્યું:’લીવર અને કિડનીની જેમને જરૂર છે તેવા દર્દીઓની ફાઈલ બહાર કાઢો. કોનું કોનું બ્લડ ગ્રુપ અને ટિસ્યુ જેનના બલ્ડ ગ્રુપ અને ટિસ્યુ સાથે મેચ થાય છે તે તપાસો. કદાચ પિચ્યુટરી ગલૅન્ડ પણ દાનમાં આપી શકાય તો તે માટેના દર્દીની વિગતો ચકાશી લો.

સોમવાર, સાંજે 6:00

ડેનવર હોસ્પિટલના ડૉકટરો ડૉ.હાલ અને ડૉ.ટેયલર શિકાગો આવવા પ્લેન પકડતા હતા ત્યારે આ બાજુ શિકાગો હોસ્પિટલમાં આંખના નિષ્ણાતો જેનની આંખનો કોર્નિયા કાઢી લેવામાં વ્યસ્ત હતા. માનવી મરણ પામે તે પછી માત્ર ચાર કલાકમાં તેનો કોર્નિયા કાઢી લેવો જોઈએ.

સોમવાર, સાંજે 7:00

ડેનવરમાં ડૉ. સ્ટારે ન્યુયોર્કમાં વસતા એક દંપતીને ફોન કર્યો. આ દંપતી જેનિંગ્સની બાર વર્ષની બાળકીને જન્મથી જ લીવર કામ નહોતું કરતું. ડૉ.સ્ટારે ચકાસણી કરી જોઈ. જેનનું લીવર બાર વર્ષની લીન્ડાને આપી શકાય તેમ હતું.

સોમવાર, સાંજે 7:25

ન્યૂયોર્કમાં વસતા દંપતીએ તરત ને તરત સામાન પેક કર્યો, ને બાળકીને લઈ ડેનવર આવવા રવાના થયાં.

સોમવાર, રાત્રે 8:00

ડેનવરમાં જ વસતા ડેવિડ ફોન પર સંદેશો મળ્યો કિડની ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન માટે આવી પહોંચો. ડેવિડની બંને કિડનીઓ ફેઈલ હતી અને  અઠવાડિયામાં ડાયાલિસિસ માટે ઘણા કલાકો તે હોસ્પિટલમાં આવતો હતો. તેની નોકરી પણ આ કારણે છૂટી ગઈ હતી.

સોમવાર, રાત્રે 8:40

ડેનવરથી સેંકડો કિલોમીટર દૂરના બીજા એક શહેરમાં એલિસ પર જ્યારે ડૉ. સ્ટારનો ફોન આવ્યો ત્યારે તે હર્ષથી નાચી ઊઠી. જેનની એક કિડની ડેવિડને અને એક એલિસને આપવાની હતી.

સોમવાર, રાત્રે 10:20

શિકાગો હોસ્પિટલમાં પહોંચી ડૉ.હાલે જેનને બરાબર તપાસી. જેનનાં માતાપિતા જોડે વાતચીત કરી, ફોર્મ પર તેમની સહી લીધી.

મંગળવાર વહેલી સવારે 3:00

ખૂબ સાવધાની અને કુશળતાથી ડૉ.હાલ લીવરની મુખ્ય ધમનીઓ છૂટી પાડતા જાય છે.

મંગળવાર વહેલી સવારે 5:00

બે કલાકના ઑપરેશન પછી ડૉ.હાલે કાળજીપૂર્વક લીવર બહાર કાઢ્યું .ખૂબ જાડા પ્લાસ્ટિક્ની સ્ટરાઈલ્ડકોથળીમાંતેને મૂક્યું…જેનનો શ્વાસ ચાલુ રાખનાર મશીન ચાલતું હતું. પછી ડૉક્ટર હાલે તેની બંને કિડનીઓ કાઢી લઈ તેને સાચવી રાખવા પ્લાસ્ટિક્ના વાસણમાં રહેલા દ્રાવણમાં મૂકી દીધી.

મંગળવાર સવારે 6:00

ડૉ.હાલે નિરાંતનો શ્વાસ લીધો…. ડૉ.હાલ અને ડૉ.ટેયલર કાઢી લીધેલા અવયવો લઈ નીકળી ગયા. બાકીનું કામ ત્યાંના ડૉક્ટરોએ પતાવ્યું. તે હતું, જેનનાં હાડકાંનો માવો, તેની પિચ્યુટરી ગ્લૅન્ડ, તેની અંદરનો કાન અને ચામડી-સાથળ અને પેટની –કાઢી લેવાઈ.

મંગળવાર સવારે 7:00

ડેનવર એરપોર્ટ પર કસ્ટમ અધિકારીએ ચકાસણી કર્યા વિના જવા દીધા. બાર વર્ષની લીન્ડા ઑપરેશન થિયેટરમાં સૂતી છે. તેની પાંસળીઓ નીચે એક મોટો છેદ મૂકી તેના લીવરને શરીર સાથે જોડનારી નાની નાની રક્તવાહિનીઓ ડૉક્ટરે કાપી લીધી છે.

મંગળવાર સવારે 9:35

ડૉ.હાલ  હવે બીજા ઑપરેશન માટે તૈયાર થાય છે.

મંગળવાર સવાર 10:00

ડૉ. હાલ અને સાથી ડૉક્ટરો લીન્ડાના દેહમાં લીવર બેસાડી રહ્યા છે. બરાબર પાંચ કલાક આ ઑપરેશન ચાલે છે.

મંગળવાર બપોરના 3:00

લીન્ડાના શરીરમાં લીવર મૂકાઈ ગયું…. ડૉક્ટરોએ સંતોષથી એકબીજાની સામે જોયું ને પછી તેમના મદદનીશોએ બાકીનું કામ પૂરું કર્યું.

મંગળવાર સાંજે 5:00

ડૉ. હાલ અનેડૉ.સ્ટાર ફરી ઑપરેશન થિયેટરમાં જ્યાં ડેવિડ પર કિડનીના ઑપરેશનની તૈયારી થતી હતી. બાજુના ઓરડામાં એલિસને પણ ઑપરેશન માટે તૈયાર કરવામાં આવતી હતી.

મંગળવાર રાતના 10:00

ખામી ભરેલી કિડની કાઢી લઈ કિડની ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન નિષ્ણાત ડૉ. વેલે અને ડૉ.લોરેન્સ એલિસને કિડની બેસાડવા પ્રવૃત્ત બન્યા.

ત્રીજો દિવસ, બુધવાર સવારના 4:00

બંને કિડની ઑપરેશન કરતાં દશ કલાક થયા. જેનના મરણ બાદ પાંત્રીસ કલાક ! પાંત્રીસ કલાક સુધી જીવન-મૃત્યુ વચ્ચેની સંતાકૂકડીમાં જીવન મરીને પણ જીવી ગયું !અન્ય જીવોમાં !

જેનનાં હાડકાંનો માવો (Bone Marrow ) , ચામડી, પિચ્યુટરી ગ્લૅન્ડ     પણ કામ આવવાનાં જ હતાં. કોર્નિયા બે અંધ બાળકોને બેસાડેલા. જેન વડે જીવી ગયેલ વ્યક્તિઓને જેનનાં માતાપિતા ક્યારેય મળવાનાં નહોતાં. તો પણ તેઓ આભાર તો માનતાં જ હશે ને?

(‘મૃત્યુ નામે પરપોટો’માંથી ટૂંકાવીને)

 

વિશે Gopal Parekh

I am young man of 77+ years

‹ મરણ પથારીને જીવન પથારી બનાવવાનો કીમિયો-હરીન્દ્ર દવે

કાવ્યયાત્રા/ઉદયન ઠક્કર ›

Posted in miscellenous